De meest bijzondere kaas van de Canarische Eilanden komt uit Santa María de Guía in Gran Canaria: de heerlijke Queso de Flor de Guía. De kaas heeft zelfs een beschermde oorsprongsbenaming: 'Queso de Flor de Guía' en 'Queso de Guía' - bloemenkaas en kaas uit Guía. Het product wordt weliswaar ook door herders uit aangrenzende gemeentes gemaakt, maar de kaas wordt al vanaf de negentiende eeuw vooral op de zondagse markt in Guía verkocht.
Ook in de twintigste eeuw was de markt, die rondom de kerk in Guía was te vinden, het voornaamste verkooppunt voor landbouwproducten, vlees, melk en vis in het noorden van het eiland. Een van de oudste bewoners van de stad, Lalo Candelaria, herinnert zich de markt nog goed: “Er werd ook altijd hout verkocht, omdat er toen nog geen gas was. Dat was vooral nodig voor de houtovens van de bakkers. Er kwamen veel mensen hun eigen producten verkopen, aardappels en fruit.”
De markt wordt tegenwoordig niet alleen op zondag gehouden, maar ook op dinsdag. Op beide dagen is het een ochtendmarkt. De markt is niet meer de enige plek om je groenten en fruit voor de hele week in te slaan, nu veel mensen in de grote supermarkten winkelen. Maar nog steeds is de markt een gezellige plek met kramen waar de boeren hun eigen aardappelen, groenten en fruit aanbieden. En niet te vergeten - de lokale kaas 'Queso de Guía'. Deze bloemenkaas wordt met een plantaardig stremsel gemaakt. De kardoenbloemen worden eerst in water geweekt en daarna toegevoegd aan de verse melk van de kuddes schapen. De schapenmelk wordt vaak gemengd met geiten- en of koeienmelk.
En wat is kaas zonder brood erbij? De bakkers in Guía maken verschillende soorten brood, zoals het traditionele ronde brood dat in de houtoven wordt gebakken. Maar ook vind je hier het ambachtelijke 'pan de papa' (aardappelbrood) dat nog met de hand wordt gekneed volgens een oeroud recept en vervolgens ook in de houtoven wordt gebakken.
Anselma Pérez, een kwieke tachtigjarige herinnert het zich nog goed: “We maakten altijd 'pan de papa' thuis. Hiervoor gebruikten we de van de maaltijden overgebleven aardappelen want we gooiden geen eten weg.” De aardappelen werden normaal gebruikt voor stoofpotten ('sancochada'). Het deeg bestaat uit aardappelen, meel, suiker, citroen, kaneel en olie. Veel winkels en supermarkten in Guía verkopen pan de papas.
Het is een bijzonder compact en zoet brood. Naast de zoete broodjes die in Guía worden gebakken is er ook veel gebak - de 'dulces de Guía'. De koekjes en gebakjes worden in een houtoven gebakken en de meeste zoete heerlijkheden zijn gemaakt van zanddeeg met anijs, rozijnen, amandelen of kaneel. De oorsprong van het banketgebak ligt hier, net als in veel andere dorpen op Gran Canaria, in het gebak dat vooral vrouwen voor elkaar maakten. Degene die het gebak bestelde, zorgde dan voor de benodigde eieren.
Een banketbakster herinnert zich nog hoe dat vroeger ging en vertelt dat ook nu soms mensen bij een bestelling vragen of ze de benodigde eieren moeten langsbrengen. Dat klinkt ons nu misschien vreemd in de oren, maar in het midden van de twintigste eeuw waren eieren een schaars goed. De meeste gezinnen verzamelden een aantal dagen lang de eieren die hun kip legde om het gebak bij de buurvrouw te kunnen bestellen als er een feest was. Maar het is al een feestje om in Guía eens heerlijke kaas of broodjes te gaan proeven!
